23 maja 2017 w Kurorcie Qultury w Zabrzu, ul. Gajowa 9 odbyło się kolejne spotkanie Klubu Twórców Górnośląskich KARASOL, w trakcie którego rozmawialiśmy o kulisach kreatywnej pracy i pasji artystycznej.

Czym jest proces twórczy?

Ile godzin pracuje artysta?

Gdzie pracuje?

Czy ma swoje sekretne zwyczaje?

Przesądy związane z twórczością artystyczną?

Czy jest rzemieślnikiem – „wyrobnikiem sztuki”?

Czy może wizjonerem?

Wenancjusz Ochmann – we wstępie do spotkania – krótko przybliżył międzynarodowe doświadczenia i konteksty twórczego rzemiosła oraz pracy artystycznej na podstawie wieloletnich doświadczeń we współpracy z partnerami z kilkunastu krajów Unii Europejskiej,  a także unikalnych badań zrealizowanych ostatnio przez Fundację ARTeria (między innymi w ramach projektów współfinansowanych w ramach programu ERASMUS + „Talent Matching: Vocational Mentoring for I-VET in Europe’s Creative Industries” oraz „ArtENprise – Supporting Artists and Cultural Organizations in developing Entrepreneurial Skills”).

W ramach spotkania organizatorzy przewidzieli także panel prezentacyjny oraz dyskusję z publicznością. Do wystąpień panelowych Klub Twórców Górnośląskich KARASOL zaprosił następujących twórców i artystów:

• literatura: Dominika Bara, Marcin Melon, Ginter Pierończyk, Ireneusz Widera
• muzyka: Krystyna Krzyżanowska-Łoboda, Wenancjusz Ochmann, Grzegorz Płonka
• teatr: Dariusz Jezierski, Anna Maksym, Hanna Szczęsna-Kozik
• sztuki wizualne: Grzegorz Chudy, Sabina Pasoń, Wojciech Szwiec, Ewa Wrożyna
• wydawcy: Pejter Długosz oraz Andrzej Roczniok

Moderatorem spotkania był Aleksander Lubina.

Współorganizatorami spotkania była Fundacja ARTeria.

Zapraszamy do galerii zdjęć ze spotkania.

Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z najważniejszymi elementami wstępu przygotowanego przez Wenancjusza Ochmanna jako wstęp do dyskusji i prezentacji zaproszonych gości oraz panelistów czyli kilka ciekawostek z realizowanych ostatnio przez Fundację ARTeria badań w ramach międzynarodowych projektów Talent Matching Europe (TME) oraz „ArtENprise” (Supporting Artists and Cultural Organizations in developing Entrepreneurial Skill), obydwu współfinansowanych w ramach programu Erasmus+.

 Talent Matching Europe (TME) jest programem partnerskim, którego celem jest stworzenie, przetestowanie oraz ocena programu szkoleniowego i ustandaryzowanych ram kompetencyjnych dla osób wspierających utalentowaną młodzież, szczególnie taką o utrudnionym starcie życiowym, w tym ze środowisk wielokulturowych, które rozpoczynają pracę, działalność gospodarczą lub staż w przemyśle kreatywnym i przemyśle kultury. Cel ten łączy się ściśle z priorytetami UE w zakresie aktualizacji kompetencji i profilu zawodowego nauczycieli i instruktorów zawodu, określonymi w roku 2010 w Bruges Communiqué oraz z wypracowaniem spójnej polityki UE dla przemysłów kreatywnych i przemysłu kultury

Partnerzy projektu to  Collage Arts and Rinova (UK), CEPS (Hiszpania), MULAB (Włochy), ARTeria (Polska), EASP (Macedonia) and Prostor Plus (Chorwacja).

Badanie (ankiety, wywiady, warsztaty, debaty), które zostało zrealizowane we wszystkich krajach partnerskich, pokazało szereg różnic i ciekawych wyzwań, w Polsce to m.in.:

1. Formy zatrudnienia lub samozatrudnienia artystów (przede wszystkim jako mikroprzedsiębiorców, freelancerów, osób pracujących na umowy o dzieło/zlecenia generuje problemy z ich zabezpieczeniem chorobowo-emerytalnym), w niektórych branżach krótszy czas aktywności zawodowej wynikający ze specyfiki uprawianej dziedziny (np. taniec) oraz niski poziom profesjonalizacji rynku wyrażającego się m.in. w braku ugruntowanej pozycji instytucji pośredniczących (takich jak agencje, menadżerowie, itp.) to zdefiniowane obszary deficytowe na polskich rynku kreatywnym. Zawodowa sytuacja twórców i artystów w Polsce nie odpowiada programowym oficjalnym deklaracjom czy strategiom i nie jest adekwatna do rozpoznanych tendencji rozwojowych, w których sektor kultury i sektor kreatywny zostały uznane za nowy obszar inwestowania, źródło innowacyjności
2. Temat szkolnictwa artystycznego nieuwzględniającego potrzeb współczesnego rynku pracy. Nowelizacja Ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym (z 2012 r.) wprowadziła obowiązek monitorowania zawodowych losów absolwenta, a przepisy rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 2011 r. (w sprawie warunków oceny programowej i oceny instytucjonalnej) wskazują monitorowanie zawodowych losów absolwenta jako jeden z istotnych elementów wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia, jednak nie przekłada się to rzeczywistość (niniejsze badanie jednoznacznie wskazało bardzo negatywnie ocenę działalności biuro karier uczelni artystycznych). Artyści i osoby działające w sektorze kreatywnym, a szczególnie pracodawcy, których objęło niniejsze badanie wskazują także na pilną potrzebę wprowadzania szybkich zmian w polskim systemie edukacji artystycznej – postulaty zmian dotyczą przede wszystkim konieczności nabywania umiejętności związanych z przedsiębiorczością w kulturze, realizacją projektów kulturalnych, znajomości realiów rynku pracy, podstawowej wiedzy ekonomicznej oraz z zakresu praw własności intelektualnej. Co ciekawe – wskazują także, iż niezwykle cenne byłoby dostosowanie programów kształcenia do wymogów praktyki i realiów rynku pracy także w obszarze umiejętności artystycznych.

W trakcie badania zdefiniowano potrzebne formy wsparcia, w tym szkolenia, doradztwo i mentoring, a do najważniejszych wskazań i wniosków respondentów należą:

• pomoc w nazwaniu, dostrzeżeniu talentu (praca na zasobach, postrzeganie przez zasoby)
• stworzenie przestrzeni, żeby myśleć o tym jak wykorzystać własne zasoby i talenty
• możliwość rozmowy o pomysłach na siebie i ich analizy (co jest bazą do znalezienia odwagi do realizacji swoich celów i rozwijania ambicji)
• pomoc w zdobyciu wiedzy i umiejętności związanych z kwestiami finansowymi (z jednej strony informacja o możliwościach uzyskania dofinansowania na realizację własnych zamierzeń, z drugiej informacja na temat realnych zarobków w sektorze kultury i przemysłów kreatywnych, zdobycie umiejętności realnego wyceniania swojej pracy w kontekście danego rynku i branży)
• pomoc w nawiązaniu kontaktów z osobami już pracującymi w sektorze kultury i sektorze kreatywnym, networking
• pomoc w pracy nad konsekwencją w działaniach (wspieranie w drodze do celu) i samozaparciem w realizacji celów
• pozyskanie umiejętności budowania grup odbiorców dla działań twórczych (umożliwienie wyrażanie siebie przez swój talent, umiejętności pozyskiwania odbiorców i klientów)
• pomoc w planowaniu kariery, kolejnych działań (z podkreśleniem, iż takie wsparcie powinno być zarówno na początku, jak i w okresie późniejszym – współpraca w kontekście krótko, średnio i długoterminowym)

Uczestnicy wywiadów i warsztatów zdefiniowali także, najważniejsze w ich opinii elementy warunkujące możliwość osiągnięcia sukcesu w biznesie kreatywnym:

• kontakty z osobami znającymi branżę
• świadomość szans i zagrożeń, możliwości i barier jakie niesie za sobą działalność w sektorze kultury i sektorze kreatywnym
• trafne rozpoznanie swoich zasobów
• współpraca osób wchodzących na rynek pracy/zaczynających własny biznes z osobami/firmami już działającymi (w formule intermentoringu)
• możliwość realizacji realnych praktyk, staży czy innych form uczenia się (np. wizyty studyjne)
• opracowanie i realizacja spójnych polityk publicznych (na szczeblu narodowym, regionalnym i lokalnym), które wpłynęłyby na lepszą widoczność i pozytywną społeczną ocenę pracy w sektorze kultury i kreatywnym

Drugi projekt to „ArtENprise” (Supporting Artists and Cultural Organizations in developing Entrepreneurial Skills/Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości artystów i organizacji kulturalnych), koordynowany jest przez Izbę Handlową w Granadzie. Partnerami projektu są organizacje
z Grecji, Węgier, Włoch, Polski, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii. Zadaniem projektu jest wspieranie artystów, osób i organizacji związanych z sektorem kreatywnym w rozwoju i doskonaleniu ich umiejętności z zakresu przedsiębiorczości oraz tych kompetencji, dzięki którym praktyka artystyczna i działalność o charakterze twórczym mogą stać się zajęciem bardziej satysfakcjonującym finansowowo. Wsparcie takie obejmuje również działania mentorów oraz innych artystów/pracowników sektora kreatywnego z krajów partnerskich, których zadaniem będzie dzielenie się najlepszymi praktykami i rozwiązaniami.

Kilka ciekawostek z wyników badania:

Odpowiedzi na pytanie „Jak finansuje Pan/Pani swoją działalność w sektorze kultury/kreatywnym”:

• Sprzedaż prac/produktów 51,2%
• Występy 19,5%
• Granty i inne podobne źródła finansowania 26,8%
• Doradztwo w dziedzinie działalności artystycznej/kreatywnej 9,8%
• Nauczanie sztuki/muzyki/tańca/przedmiotów kreatywnych 41,5%
• Oszczędności 14,6%
• Zatrudnienie poza sektorem artystycznym i kreatywnym 29,3%
• Wsparcie finansowe udzielane przez partnera/rodzinę 22%

63% uczestników badani pracowało/pracuje dodatkowo poza sektorem kultury/sektorem kreatywnym, z czego aż 48% ponad 5 lat.

Czynniki powszechnie uważane za determinujące sukces zawodowy to doświadczenie praktyczne, także marketing (budowanie własnej marki) i umiejętność zarządzania własnością intelektualną, natomiast posiadanie talentu nie jest, w opinii respondentów, tak ważnym czynnikiem.

Umiejętności, które są nieodzowne w przekształceniu własnej działalności artystycznej/twórczej w działalność o charakterze dochodowym to: zarządzanie (umiejętność właściwego zarządzania sobą, czasem i innymi ludźmi), jeszcze bardziej zdolności komunikacyjne (np. umiejętność sprzedawania własnych pomysłów i przekonywania innych), a najważniejsze to: motywacja i samodyscyplina, umiejętność myślenia kreatywnego i innowacyjność, a także umiejętność budowy sieci kontaktów i nawiązywania znajomości oraz pewność siebie.